首页 分享 棠棣(先秦 诗经)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】

棠棣(先秦 诗经)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】

来源:花匠小妙招 时间:2025-08-13 21:27

原文:

[先秦] 诗经
棠棣之华,鄂不韡韡,凡今之人,莫如兄弟。
死丧之威,兄弟孔怀,原隰裒矣,兄弟求矣。
脊令在原,兄弟急难,每有良朋,况也永叹。
兄弟阋于墙,外御其务,每有良朋,烝也无戎。
丧乱既平,既安且宁,虽有兄弟,不如友生。
傧尔笾豆,饮酒之饫,兄弟既具,和乐且孺。
妻子好合,如鼓瑟琴,兄弟既翕,和乐且湛。
宜尔家室,乐尔妻帑,是究是图,亶其然乎。

注释:

【1】棠棣:亦作常棣、唐棣,即郁李,蔷薇科落叶灌木,花粉红色或白色,果实比李小,可食。
【2】鄂不:花萼和花托。鄂,通“ 萼 ”。不,同“ 柎(fū) ”。
【3】韡(wěi)韡:光明美丽的样子。
【4】威:通“畏”。
【5】孔怀:最为思念、关怀。孔,很,最。
【6】原隰(xí):原野。
【7】裒(póu):聚。
【8】脊令:通作“鹡鸰”,一种水鸟。
【9】每:虽。
【10】永:长。
【11】阋(xì):争吵。
【12】御:抵抗。
【13】务:通“侮”。
【14】烝:终久。
【15】戎:帮助。
【16】友生:友人。
【17】傧:陈列。笾(biān)、
【18】豆:祭祀或燕享时用来盛食物的器具。笾用竹制,豆用木制。
【19】之:犹是。
【20】饫:满足。
【21】具:同“俱”,聚集。
【22】孺:相亲。
【23】好合:相亲相爱。
【24】翕(xì):聚合。
【25】湛:深厚。
【26】宜:和顺。
【27】帑(nú):通“孥”,儿女。
【28】究:深思。
【29】图:考虑。
【30】亶(dǎn):信、确实。
【31】然:如此。

作品赏析:

全诗八章,可分五层。首章为第一层,先兴比,后议论,开门见山,倡明主题。“棠棣之华,鄂不韡韡”,兴中有比;而诗人以棠棣之花喻比兄弟,是因棠棣花开每两三朵彼此相依而生发联想。“凡今之人,莫如兄弟”,这寓议论于抒情的点题之笔,既是诗人对兄弟亲情的颂赞,也表现了华夏先民传统的人伦观念。上古先民的部族家庭,以血缘关系为基础。在他们看来,“兄弟者,分形连气之人也”(《颜氏家训·兄弟》)。因而,比之良朋、妻孥,他们更重兄弟亲情。钱钟书论及《棠棣》时也指出:“盖初民重‘血族’之遗意也。就血胤论之,兄弟天伦也,夫妇则人伦耳;是以友于骨肉之亲当过于刑于室家之好。……观《小雅·棠棣》,‘兄弟’之先于‘妻子’,较然可识”(《管锥编》)。这从文化人类学的角度,更深刻揭示了《棠棣》主题的历史文化根源。
二、三、四章为第二层。诗人通过三个典型情境,对“莫如兄弟”之旨作了具体深入的申发,即:遭死丧则兄弟相收;遇急难则兄弟相救;御外侮则兄弟相助。这可能是历史传说的诗意概括,也可能是现实见闻的艺术集中。这三章在艺术表现上也颇有特点。毛先舒说:“《棠棣》,俗笔必先从和乐叙至急难,便乏味”(《诗辩坻》)。此篇则与之相反,事例的排列由“死丧”、“急难”到“外御”,从而由急而缓、由重而轻、由内而外,构成一个颇有层次的“倒金字塔”,具有强烈而深远的审美效果。其次,采用对比手法,把同一情境下“兄弟”和“良朋”的不同表现加以对照,更见出兄弟之情的诚笃深厚。“兄弟阋于墙,外御其务”,又更深一层:即使兄弟墙内口角,遇到外侮,也会不假思索一致对外。“阋于墙”与“外御其务”,两句之间没有过渡,情绪和行为的转变即在倾刻,有力表现出手足之情出于天然、发自深衷。由转折手法构成的这一典型情境,因表现了最无私的兄弟之情,成为流传至今的典故成语。
第五章自成一层。如果说,前面是诗人正面赞颂理想的兄弟之情,这一层则由正面理想返观当时的现实状况;即由赞叹“丧乱”时的“莫如兄弟”,转而叹惜“安宁”时的“不如友生”。“虽有兄弟,不如友生”,这叹惜是沉痛的,也是有史实根据的。西周初年,出现过周公的兄弟管叔和蔡叔的叛乱。据此,《诗序》似认此诗为成王时周公所作,曰:“《棠棣》,燕兄弟也。闵管、蔡之失道,故作《棠棣》”;西周末年,统治阶级内部骨肉相残、手足相害的事更频频发生。据此,《左氏春秋》的作者认为此诗为厉王时召穆公所作,《左传·僖公二十四年》:“召穆公思周德之不类,故纠合宗族于成周,而作诗曰:‘棠棣之华……’云云。”《棠棣》的作者,是周公抑或召穆公,尚难定论;但有一点可肯定,诗人的叹惜是有感而发的,且有警世规劝之意。不过,这是在宴饮的欢乐气氛中所唱之诗,因此,在短暂的低沉后,音调又转为欢快热烈。
六、七章为第四层,直接描写了举家宴饮时兄弟齐集,妻子好合,亲情和睦,琴瑟和谐的欢乐场面。第七章“妻子”与“兄弟”的对照,包含了诗意的递进:“妻子好合,如鼓瑟琴”,而“兄弟既翕”,则“和乐且湛”。诗人似明确表示,兄弟之情胜过夫妇之情;兄弟和,则室家安,兄弟和,则妻帑乐。末章承上而来,卒章显志。诗人直接告诫人们,要深思熟虑,牢记此理:只有“兄弟既翕”,方能“宜尔室家,乐尔妻帑”;兄弟和睦是家族和睦、家庭幸福的基础。明理规劝之意,更为明显。
《棠棣》是《诗经》中的名篇杰作,它不仅是中国诗史上最先歌唱兄弟友爱的诗作,也是情理相融富于理趣的明理典范。陆时雍《诗镜总论》曰:“叙事议论,绝非诗家所需,以叙事则伤体,议论则费词也。然总贵不烦而至,如《棠棣》不废议论,《公刘》不无叙事。”《棠棣》的“不废议论,不烦而至”,似可析而为二。一是真挚委曲,感人之至。开篇形象比兴,富于理趣;随之围绕“凡今之人,莫如兄弟”之旨,“丧乱”与“安宁”、“良朋”与“妻子”,及历史与现实、正面与反面,寓理于事,多层次地唱叹阐论,既感人亦服人。全诗笔意曲折,音调也抑扬顿挫,前五章繁弦促节,多慷慨激昂之音,后三章轻拢慢捻,有洋洋盈耳之趣。委曲深至,一片真诚。二是主题恒久,深邃之至。兄弟友爱,手足亲情,这是人类的普遍情感,也是文学的永恒主题。《棠棣》对这一主题作了诗意开拓,因而千古传唱,历久弥新。同时,“棠棣之华”、“莫如兄弟”、“兄弟阋墙,外御其务”,作为具有原型意义的意象、母题和典故,对后世“兄弟诗文”的创作产生了深刻的影响。而隋朝常得志的《兄弟论》,在新的背境下对《棠棣》诗旨作了创造性的伸发,可以互参。

拼音版对照

[ xian qin] shi jing
tang di zhi hua, e bu??, fan jin zhi ren, mo ru xiong di。
si sang zhi wei, xiong di kong huai, yuan xi pou yi, xiong di qiu yi。
ji ling zai yuan, xiong di ji nan, mei you liang peng, kuang ye yong tan。
xiong di xi yu qiang, wai yu qi wu, mei you liang peng,?A ye wu rong。
sang luan ji ping, ji an qie ning, sui you xiong di, bu ru you sheng。
bin er bian dou, yin jiu zhi yu, xiong di ji ju, he le qie ru。
qi zi hao he, ru gu se qin, xiong di ji xi, he le qie zhan。
yi er jia shi, le er qi tang, shi jiu shi tu,?? qi ran hu。

zhu shi:

【1】 tang di: yi zuo chang di、 tang di, ji yu li, qiang wei ke luo ye guan mu, hua fen hong se huo bai se, guo shi bi li xiao, ke shi。
【2】 e bu: hua e he hua tuo。 e, tong“ e ”。 bu, tong“ ? chu?ū) ”。
【3】?(wěi)?: guang ming mei li de yang zi。
【4】 wei: tong“ wei”。
【5】 kong huai: zui wei si nian、 guan huai。 kong, hen, zui。
【6】 yuan xi(xí): yuan ye。
【7】 pou(póu): ju。
【8】 ji ling: tong zuo“??”, yi zhong shui niao。
【9】 mei: sui。
【10】 yong: chang。
【11】 xi(xì): zheng chao。
【12】 yu: di kang。
【13】 wu: tong“ wu”。
【14】?A: zhong jiu。
【15】 rong: bang zhu。
【16】 you sheng: you ren。
【17】 bin: chen lie。 bian(biān)、
【18】 dou: ji si huo yan xiang shi yong lai sheng shi wu de qi ju。 bian yong zhu zhi, dou yong mu zhi。
【19】 zhi: you shi。
【20】 yu: man zu。
【21】 ju: tong“ ju”, ju ji。
【22】 ru: xiang qin。
【23】 hao he: xiang qin xiang ai。
【24】 xi(xì): ju he。
【25】 zhan: shen hou。
【26】 yi: he shun。
【27】 tang(nú): tong“ nu”, er nv。
【28】 jiu: shen si。
【29】 tu: kao lv。
【30】??(dǎn): xin、 que shi。
【31】 ran: ru ci。

zuo pin shang xi:

quan shi ba zhang, ke fen wu ceng。 shou zhang wei di yi ceng, xian xing bi, hou yi lun, kai men jian shan, chang ming zhu ti。“ tang di zhi hua, e bu??”, xing zhong you bi; er shi ren yi tang di zhi hua yu bi xiong di, shi yin tang di hua kai mei liang san duo bi ci xiang yi er sheng fa lian xiang。“ fan jin zhi ren, mo ru xiong di”, zhe yu yi lun yu shu qing de dian ti zhi bi, ji shi shi ren dui xiong di qin qing de song zan, ye biao xian le hua xia xian min chuan tong de ren lun guan nian。 shang gu xian min de bu zu jia ting, yi xue yuan guan xi wei ji chu。 zai ta men kan lai,“ xiong di zhe, fen xing lian qi zhi ren ye”(《 yan shi jia xun· xiong di》)。 yin er, bi zhi liang peng、 qi nu, ta men geng zhong xiong di qin qing。 qian zhong shu lun ji《 tang di》 shi ye zhi chu:“ gai chu min zhong‘ xue zu’ zhi yi yi ye。 jiu xue yin lun zhi, xiong di tian lun ye, fu fu ze ren lun er; shi yi you yu gu rou zhi qin dang guo yu xing yu shi jia zhi hao。…… guan《 xiao ya· tang di》,‘ xiong di’ zhi xian yu‘ qi zi’, jiao ran ke shi”(《 guan zhui bian》)。 zhe cong wen hua ren lei xue de jiao du, geng shen ke jie shi le《 tang di》 zhu ti de li shi wen hua gen yuan。
er、 san、 si zhang wei di er ceng。 shi ren tong guo san ge dian xing qing jing, dui“ mo ru xiong di” zhi zhi zuo le ju ti shen ru de shen fa, ji: zao si sang ze xiong di xiang shou; yu ji nan ze xiong di xiang jiu; yu wai wu ze xiong di xiang zhu。 zhe ke neng shi li shi chuan shuo de shi yi gai kuo, ye ke neng shi xian shi jian wen de yi shu ji zhong。 zhe san zhang zai yi shu biao xian shang ye po you te dian。 mao xian shu shuo:“《 tang di》, su bi bi xian cong he le xu zhi ji nan, bian fa wei”(《 shi bian di》)。 ci pian ze yu zhi xiang fan, shi li de pai lie you“ si sang”、“ ji nan” dao“ wai yu”, cong er you ji er huan、 you zhong er qing、 you nei er wai, gou cheng yi ge po you ceng ci de“ dao jin zi ta”, ju you qiang lie er shen yuan de shen mei xiao guo。 qi ci, cai yong dui bi shou fa, ba tong yi qing jing xia“ xiong di” he“ liang peng” de bu tong biao xian jia yi dui zhao, geng jian chu xiong di zhi qing de cheng du shen hou。“ xiong di xi yu qiang, wai yu qi wu”, you geng shen yi ceng: ji shi xiong di qiang nei kou jiao, yu dao wai wu, ye hui bu jia si suo yi zhi dui wai。“ xi yu qiang” yu“ wai yu qi wu”, liang ju zhi jian mei you guo du, qing xu he xing wei de zhuan bian ji zai qing ke, you li biao xian chu shou zu zhi qing chu yu tian ran、 fa zi shen zhong。 you zhuan zhe shou fa gou cheng de zhe yi dian xing qing jing, yin biao xian le zui wu si de xiong di zhi qing, cheng wei liu chuan zhi jin de dian gu cheng yu。
di wu zhang zi cheng yi ceng。 ru guo shuo, qian mian shi shi ren zheng mian zan song li xiang de xiong di zhi qing, zhe yi ceng ze you zheng mian li xiang fan guan dang shi de xian shi zhuang kuang; ji you zan tan“ sang luan” shi de“ mo ru xiong di”, zhuan er tan xi“ an ning” shi de“ bu ru you sheng”。“ sui you xiong di, bu ru you sheng”, zhe tan xi shi chen tong de, ye shi you shi shi gen ju de。 xi zhou chu nian, chu xian guo zhou gong de xiong di guan shu he cai shu de pan luan。 ju ci,《 shi xu》 si ren ci shi wei cheng wang shi zhou gong suo zuo, yue:“《 tang di》, yan xiong di ye。 min guan、 cai zhi shi dao, gu zuo《 tang di》”; xi zhou mo nian, tong zhi jie ji nei bu gu rou xiang can、 shou zu xiang hai de shi geng pin pin fa sheng。 ju ci,《 zuo shi chun qiu》 de zuo zhe ren wei ci shi wei li wang shi zhao mu gong suo zuo,《 zuo chuan· xi gong er shi si nian》:“ zhao mu gong si zhou de zhi bu lei, gu jiu he zong zu yu cheng zhou, er zuo shi yue:‘ tang di zhi hua……’ yun yun。”《 tang di》 de zuo zhe, shi zhou gong yi huo zhao mu gong, shang nan ding lun; dan you yi dian ke ken ding, shi ren de tan xi shi you gan er fa de, qie you jing shi gui quan zhi yi。 bu guo, zhe shi zai yan yin de huan le qi fen zhong suo chang zhi shi, yin ci, zai duan zan de di chen hou, yin tiao you zhuan wei huan kuai re lie。
liu、 qi zhang wei di si ceng, zhi jie miao xie le ju jia yan yin shi xiong di qi ji, qi zi hao he, qin qing he mu, qin se he xie de huan le chang mian。 di qi zhang“ qi zi” yu“ xiong di” de dui zhao, bao han le shi yi de di jin:“ qi zi hao he, ru gu se qin”, er“ xiong di ji xi”, ze“ he le qie zhan”。 shi ren si ming que biao shi, xiong di zhi qing sheng guo fu fu zhi qing; xiong di he, ze shi jia an, xiong di he, ze qi tang le。 mo zhang cheng shang er lai, zu zhang xian zhi。 shi ren zhi jie gao jie ren men, yao shen si shu lv, lao ji ci li: zhi you“ xiong di ji xi”, fang neng“ yi er shi jia, le er qi tang”; xiong di he mu shi jia zu he mu、 jia ting xing fu de ji chu。 ming li gui quan zhi yi, geng wei ming xian。
《 tang di》 shi《 shi jing》 zhong de ming pian jie zuo, ta bu jin shi zhong guo shi shi shang zui xian ge chang xiong di you ai de shi zuo, ye shi qing li xiang rong fu yu li qu de ming li dian fan。 lu shi yong《 shi jing zong lun》 yue:“ xu shi yi lun, jue fei shi jia suo xu, yi xu shi ze shang ti, yi lun ze fei ci ye。 ran zong gui bu fan er zhi, ru《 tang di》 bu fei yi lun,《 gong liu》 bu wu xu shi。”《 tang di》 de“ bu fei yi lun, bu fan er zhi”, si ke xi er wei er。 yi shi zhen zhi wei qu, gan ren zhi zhi。 kai pian xing xiang bi xing, fu yu li qu; sui zhi wei rao“ fan jin zhi ren, mo ru xiong di” zhi zhi,“ sang luan” yu“ an ning”、“ liang peng” yu“ qi zi”, ji li shi yu xian shi、 zheng mian yu fan mian, yu li yu shi, duo ceng ci di chang tan chan lun, ji gan ren yi fu ren。 quan shi bi yi qu zhe, yin tiao ye yi yang dun cuo, qian wu zhang fan xian cu jie, duo kang kai ji ang zhi yin, hou san zhang qing long man nian, you yang yang ying er zhi qu。 wei qu shen zhi, yi pian zhen cheng。 er shi zhu ti heng jiu, shen sui zhi zhi。 xiong di you ai, shou zu qin qing, zhe shi ren lei de pu bian qing gan, ye shi wen xue de yong heng zhu ti。《 tang di》 dui zhe yi zhu ti zuo le shi yi kai tuo, yin er qian gu chuan chang, li jiu mi xin。 tong shi,“ tang di zhi hua”、“ mo ru xiong di”、“ xiong di xi qiang, wai yu qi wu”, zuo wei ju you yuan xing yi yi de yi xiang、 mu ti he dian gu, dui hou shi“ xiong di shi wen” de chuang zuo chan sheng le shen ke de ying xiang。 er sui chao chang de zhi de《 xiong di lun》, zai xin de bei jing xia dui《 tang di》 shi zhi zuo le chuang zao xing de shen fa, ke yi hu can。

欢迎读者提供注释翻译和赏析

棠棣(先秦 诗经)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文

查看(诗经)更多诗文

免责声明:「棠棣」是先秦 诗经创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

相关知识

芙蓉(宋 苏轼)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】
花香(明 邵宝)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】
花(宋 宋白)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】
栀子(唐 杜甫)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】
【双调】百字折桂令(元 白贲)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】
《采薇》诗经原文注释翻译赏析
蓦山溪·小花静院(宋 石孝友)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】
“棠棣之华”的意思及全诗出处和翻译赏析
得家书报敝居紫丁香盛开怅然有感(宋 吴芾)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】
酒泉子·花映柳条(唐 温庭筠)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】

网址: 棠棣(先秦 诗经)全文注释翻译及原著赏析【古诗词】 https://www.huajiangbk.com/newsview2257330.html

所属分类:花卉
上一篇: “胜利与和平”主题创作陶瓷艺术展
下一篇: 西安一艺术展展出“反家暴”主题“

推荐分享